(انظر) الشيطان : باب ۱۹۹۸. بحار الأنوار : ۴ / ۱۳۴ باب ۴.

۲۶۱۰

مُتَكَلِّمٌ

الكتاب :

وَ رُسُلاً قَدْ قَصَصْناهُمْ عَلَيْكَ مِنْ قَبْلُ وَ رُسُلاً لَمْ نَقْصُصْهُمْ عَلَيْكَ وَ كَلَّمَ اللّه ُ مُوسَى تَكْلِيما».^۱

الحديث :

۱۲۶۲۶.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :الّذي كَلَّمَ موسى تَكليما و أراهُ مِن آياتِهِ عَظيما. بِلا جَوارِحَ. و لا أدَواتٍ. و لا نُطقٍ. و لا لَهَواتٍ.^۲

۱۲۶۲۷.عنه عليه السلام :كَلَّمَ موسى تَكليما، بِلا جَوارِحَ، و لا أدَواتٍ. و لا شَفَةٍ. و لا لَهَواتٍ.^۳

۱۲۶۲۸.عنه عليه السلام :يُخبِرُ لا بِلِسانٍ و لَهَواتٍ، و يَسمَعُ لا بِخُروقٍ و أدَواتٍ. يَقولُ و لا يَلفِظُ. و يَحفَظُ و لا يَتَحَفَّظُ... يَقولُ لِمَن أرادَ كَونَهُ: «كُنْ» فيَكونُ. لا بِصَوتٍ يُقرَعُ. و لا بِنِداءٍ يُسمَعُ. و إنَّما كَلامُه سُبحانَهُ فِعلٌ مِنهُ. أنشَأهُ و مَثَّلَهُ. لَم يَكُنْ مِن قَبلِ ذلكَ كائنا. و لَو كانَ قَديما لَكانَ إلها ثانِيا.^۴

۲۶۱۰

خدا سخن گوست

قرآن:

«و فرستادگانى كه پيش از اين داستانهايشان را براى تو گفته ايم و فرستادگانى كه داستانهايشان را برايت نگفته ايم. و خدا با موسى سخن گفت سخن گفتنى [بى ميانجى]».

حديث:

۱۲۶۲۶.امام على عليه السلام :آن [خداوندى] كه با موسى آن گونه سخن گفت، و برخى از نشانه هاى بزرگ خويش را بدو نماياند، بى آن كه اندامى و ابزارى و نطقى و زبانچه اى داشته باشد.

۱۲۶۲۷.امام على عليه السلام :[خداوند] با موسى آن گونه سخن گفت، بى آن كه اندام و ابزار و لب و زبانچه اى در كار باشد.

۱۲۶۲۸.امام على عليه السلام :خبر مى دهد، اما نه به وسيله زبان و زبانچه ها و مى شنود اما نه با سوراخهاى گوش و ابزارهاى شنيدن؛ سخن مى گويد اما نه با تلفظ كردن و از بَر مى كند اما نه با حافظه... به هر چه اراده كند كه هستى يابد، مى گويد: «باش» و او هستى مى يابد، اما اين گفتن او نه با صدايى است كه پرده گوش را بكوبد و نه با آوازى است كه شنيده شود، بلكه گفتار خداوند سبحان فعل اوست كه آن را ايجاد كرده و تجسّم مى بخشد و پيشتر وجود نداشته است؛ زيرا اگر [فعل او نيز] قديم مى بود آن خداى دومين بود.

1.النساء : ۱۶۴.

2.نهج البلاغة : الخطبة ۱۸۲.

3.كنز العمّال : ۱۷۳۷.

4.نهج البلاغة : الخطبة ۱۸۶.